محتوای کارگاه :
مبانی زبانشناسی برای ترجمه و ویرایش
- مفاهیم بنیادی علم زبان
- تعریف زبان (دانش زبانی، توانش زبانی)
- زبان، گفتار، نطق
- دال و مدلول
- اندیشه‌های نخستین درباره‌ی زبان و نحوه‌ی به وجود آمدن آن
- مفاهیم و زبان
- جهانی‌های زبانی(نیم‌نگاهی به شم زبانی و اهمیت توجه به آن در ترجمه‌ی متون) و عناصر زبان (ساختار زبان، اشتراکات و اختلاف‌های زبانها با یکدیگر، نگاهی اجمالی به ساخت آوایی زبان فارسی، نگاهی اجمالی به عناصر صرفی در زبان فارسی، ماهیت جمله، ساخت متن زبان فارسی،انسجام متن، ساخت معنایی)
- نظام زبان و جوهر یا ماده‌ی آن
- زبان از دیدگاه‌های مختلف (اشاره‌ی بسیار اجمالی به سه دیدگاه زبانشناسی که بسیار برای تحلیل متون ادبی و داستانی مورد استفاده قرار گرفته‌اند؛ منظور زبان‌سی ساخت‌گرا، زبانشناسی زایشی-گشتاری و زبانشناسی شناختی)
- نکاتی مهم درباره‌ی خط زبان فارسی و تاریخچه‌ی مختصری از تحولات آن و نیم‌نگاهی به ویژگی‌های خط معاصر زبان فارسی
- درست و نادرست در زبان
- اسنوبیسم زبانی
- تفاوت دیدگاه زبان‌شناسان، ویراستاران و سره‌نویسان درباره‌ی درست و نادرست در زبان و معیار درست و غلط در زبان
- اثرگذاری زبانها در یکدیگر(وامگیری واژگانی، تعدیل آوایی وام‌واژه‌ها، وامگیری ساختواژی)
- گرته‌برداری و خطرات آن (در دو سطح واژگان و دستور، مفهوم دو دستوره شدن و خطرات آن برای زبان فارسی و آفات آن در ترجمه)
- مفهوم زبان عامیانه و زبان رسمی یا همان نوشتار و زبان فاخر کهن
- پدیده لهجه و اشتباهات گفتاری
- تجویز‌گرایی زبانی
- مسائل و خطاهای آوایی و املایی، صرفی، نحوی، معنایی، تأثیر ترجمه، و مسائل مربوط به عربی در فارسی
- مبانی ویرایش
- اشاره‌ای اجمالی به زبانشناسی پیکره‌ای و دستاوردهای آن در ویرایش زبانی
- درست‌نویسی، ساده نویسی، زیبا نوبسی
- واج‌شناسی
- تعریف واج
- واج، تقابل، مشخصه
- واج‌نگاری(ترا نویسی) و اصول درست آن به زبان ساده (اشاره به اهمیت ترانویسی درست اسامی خاص در متون ترجمه)
- آشنایی با هجا و تعریف آن
- مفهوم درون‌هجایی
- موضوع واج‌آرایی و متون ادبی
- فرآیندهای واجی( از جمله فرآیند بسیار پربسامد واج-واژی، قلب و اصل مرز اجباری، واجگونه‌ها)
- آشنایی با صرف
- تعریف کلمه
- تعریف ساختواژه
- واژه‌سازی و نقش آن در زبان و شرایط واژه‌سازی و موانع برسر راه واژه‌سازی
- شناخت ساختار کلمات مرکب و راه‌کارهای تشخیص کلمات مرکب از گروه‌های اسمی
- اشاره به تکواژ و ساختمان درونی واژه‌ها
- روشهای بیان مفاهیم تازه (در زبان فارسی برای بیان مفاهیم جدید از شش روش استفاده شده است که ما در زیر یک یک آنها را به اختصار شرح می‌دهیم. (به احتمال زیاد غالب زبانها از همه این روشها یا غالب آنها سود می‌جویند.) که عبارتند از : 1- گسترش معنایی 2- وامگیری 3- ساختن سرواژه 4-جعل واژه(واژگان ساختگی) 5- ساختن ترکیب‌های نحوی 6- استفاده از ترکیب و اشتقاق)
- امکانات واژه‌سازی زبان فارسی (امکانات واژه‌سازی در هر زبانی شامل سه مولفه‌‌ی بنیادین است: 1- تکواژهای آزاد 2- تکواژهای وابسته 3- قواعد واژه‌سازی و توجه به نکات مهم و رعایت آنها در واژه‌سازی و برابریابی )
- اشتقاق
- ترکیب
- تکرار(تکرار کامل و تکرار ناقص)
- تبدیل صفر
- اختصارسازی
- کوتاه سازی
- گسترش استعاری
- کلیات علم نحو
- تعریف علم نحو(یا همان جمله‌شناسی)
- ساختار انواع جمله در زبان فارسی و استفاده صحیح از ترتیب کلمات
- نحو(ساختار جمله) و ارتباط آن با معناشناسی
- جایگاه دستوری کلمات در جمله و معناداری
- پاره جمله‌ها (fragments) و اهمیت آنها
- بررسی گروه‌های اسمی، صفتی و قیدی (با رویکردی تطبیقی)
- معناشناسی
- تعریف معناشناسی – ارتباط بین زبان شناسی و ترجمه/ ارتباط بین زبان ترجمه : حقیقتی انکارناپذیر
- معناشناسی و نشانه‌شناسی
- روابط مفهومی(هم معنایی،تقابل معنایی، هم‌نامی، چندمعنایی، شمول معنایی، جزء‌واژگی)
- استدلال و تعیین صدق ارسطویی(معناشناسی منطقی و تعیین صدق و کذب جملات/ با نگاهی تطبیقی)
- استلزام معنایی
- از پیش انگلری presupposition (ارتباط از پیش‌انگاری با ترجمه‌ی داستان و لزوم/عدم لزوم نوشتن پانویس در متون ترجمه)
- همانگویی (تاتولوژی)
- دگرگفت
- تناقض
- استعاره
- مجاز
- شفافیت و تیره‌گی معنایی
- سبک‌شناسی
- تعریف سبک‌شناسی از دید سنتی و سپس از منظر زبانشناسی و توصیف سبک ادبی
- انواع سبک زبانی و تفاوت آن با گونه‌های زبانی(تغییرات و تفاوت‌های زبانی در محور درزمانی diachronic و هم‌زمانی synchronic)
- ویژگی‌های آوایی، دستوری و واژگانی سبک‌های زبانی مختلف
- شکسته‌نویسی و عملکرد آن در ایجاد لحن در داستان
- سبک‌شناسی زبانی و رابطه‌ی آن با سبک‌شناسی ادبی با نمونه‌هایی از داستان‌های ایرانی و بلاد فرنگ J
- دیدگاه شاعران و ادیبان در باب طرز سخن
- برجسته‌سازی و شخصی سازی در زبان و شکل‌گیری سبک شخصی
- زبان شخصی و فردیت خلاق نویسنده(کاربرد زبان در ادبیات)
- روشن کردن این مساله که آیا چیزی به اسم «زبان ادبی» وجود دارد یا صرفا تفاوت بین متون ادبی و غیرادبی در نقش‌هایی است که زبان برعهده می‌گیرد؟
- موضوع مهم وفاداری به سبک نوشتاری نویسنده در ترجمه‌ی داستان
- کاربردشناسی
- تعریف کاربردشناسی
- بافت موقعیت
- شاخص‌ها(deixis) (شاخص‌های مکانی/زمانی/شخصی)
- جایگزین‌ها (با‌هم‌آیی‌ها)
- کارگفت(پاره‌گفتارها fragments) و انواع آن: کارگفت اظهاری/کارگفت ترغیبی/کارگفت تعهدی/کارگفت عاطفی/کارگفتاعلامی
- اصول همکاری گرایس و بررسی آن در ترجمه‌ی متون داستانی و اهمیت آن در ایجاد معنای درست.(مثال: یکی از مهم‌ترین مسائل در ترجمه ایجاد تعادل است و دانستن اصول همکاری گرایس به همراه مثال‌های فراوان در متون فارسی و ترجمه شده می‌تواند به درک درستی از چگونگی دستیابی به تعادل ترجمه بیانجامد. یکی دیگر از اصول مهم ترجمه روانی و قابل فهم بودن ترجمه است که باز هم می‌توان با داتستن اصول همکاری گرایس به درک بعتر و درست‌تری از آن دست یافت)
برخی منابع و کتاب‌های مورد استفاده در کارگاه:
- مبانی صرف / دکتر ویدا شقاقی
- نحو زبان فارسی (نقش‌گرا) / دکتر محمد راسخ‌مهند
- مبانی زبانشناسی/ ابوالحسن نجفی
- نحو زبان فارسی(گشتاری)/ دکتر علی میرعمادی
- سبک ادبی از دیدگاه زبانشناسی/ضیاء قاسمی
- درست و غلط در زبان از دیدگاه زبانشناسی(مجموعه مقالات)
- الگوهای ساختواژه در زبان فارسی/ حسین سامعی
- بازاندیشی در ویرایش زبانی فارسی/ فرهاد قربان‌زاده
- بهتر بنویسیم(درسنامه‌ی درست‌نویسی، ساده‌نویسی و زیبانویسی)/رضا یابایی
- مقاله بررسی تطبیقی و نقد آراء دستورنویسان درباره عناصر ساختمانی گروه اسمی در زبان فارسی/محمد تارویردی نسب منیره پویای ایرانی اسدالله واحد
- مقاله ساختمان فعل در زبان فارسی/عباسعلی وفایی
- از زبانشناسی به ادبیات/ دکتر کوروش صفوی
- زبانشناسی و رمان/ راجر فاولر؛ مترجم محمد غفاری
- مقاله زبانشناسی شناختی و استعاره/ دکتر ارسلان گلفام
- مقاله بررسی ضرب المثل‌های فارسی در دو سطح واژگانی و نحوی/ حسن ذوالفقاری
- مقاله تلاقی زبانشناسی شناختی و پارمیولوژی: جهانی بودن و تنوع در تفسیر ضربالمثلهای زبانهای مختلف/ زهرا عباسی
- نقش زبانشناسی شناختی در مطالعات ادبی/مریم سادات فیاضی
رزومه استاد
مدرس : پریا لطیفی‌خواه
- دانش‌آموخته‌ی زبانشناسی
- مدرس ترجمه‌ی ادبی و زبانشناسی
- محقق، مولف و مترجم آثار ادبی
- مشاور نشرهای کودک و نوجوان در زمینه‌ی ویرایش و ترجمه
- مشاور کمیته‌ی نام‌گزینی ثبت‌احوال
دیگران را با نوشتن نظرات خود، برای انتخاب این محصول راهنمایی کنید.
افزودن دیدگاه جدیدهیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.